Hoefbevangenheid
Hoefbevangenheid is een zeer pijnlijk aandoening die regelmatig voorkomt bij paarden, pony’s en ezels. Omdat de aandoening ernstig is en bovendien snel kan verergeren is het nodig om nog dezelfde dag de dierenarts te bellen!
Bij hoefbevangenheid (ook wel laminitis genoemd) is de verbinding tussen de wand van de hoef en het hoefbeentje (ofwel de lamellen) ontstoken en verzwakt (zie figuur 2). Door deze verzwakking is er geen goede verbinding meer tussen de hoefwand en het hoefbeentje waardoor het hoefbeentje kan gaan kantelen en zakken in de hoefschoen. In ernstige gevallen kan de punt van het hoefbeentje zelfs door de zool heen gaan!
Er kunnen grofweg drie oorzaken of risicofactoren voor hoefbevangenheid genoemd worden:
- Hormonale afwijkingen: de twee belangrijkste hiervan zijn Equine Metabool Syndroom waardoor insulineresistentie ontstaat (een soort suikerziekte) en PPID ofwel de ziekte van Cushing.
- Ontstekingsreactie: onder andere bij koliek en diarree maar ook bij merries waarbij de nageboorte niet goed afkomt kan een algemene ontstekingsreactie van het lichaam leiden tot hoefbevangenheid.
- Overmatige belasting van het been: het belangrijkste voorbeeld hiervan is hoefbevangenheid van één been doordat dit been overbelast wordt als gevolg van een zeer pijnlijke aandoening van het andere been (bijvoorbeeld een botbreuk).
Omdat bij hoefbevangenheid meestal de voorvoeten zijn aangedaan, zal het paard proberen zijn voorvoeten zo min mogelijk te belasten. Hierdoor krijgen ze vaak een typische stand (hangen op de achterhand), lopen ze zeer voorzichtig (op eieren lopen) en wisselen ze soms steeds de belasting van de voorvoeten. De hoeven voelen vaak (maar niet altijd!) warm aan en meestal is er sprake van een bonzende pols in de kootholtes.
Soms zijn de eerste verschijnselen mild en zal het paard alleen moeilijk willen lopen of erg stijf lijken. Het is uiteraard wel belangrijk om dan direct in te grijpen en de dierenarts te bellen!
Het is uitermate belangrijk om het paard op absolute boxrust te zetten. Hoe meer het paard beweegt, hoe groter de kans dat het hoefbeentje gaat kantelen of zakken! Een heel klein stukje weiland/paddock is natuurlijk ook goed. Daarnaast is het belangrijk om het paard pijnstillers en eventueel antistollingsmiddelen te geven. Ook het koelen van de hoeven (met ijs, water of in de modder) is nodig, net als een zachte bodem (veel stro/zaagsel/zand). Daarnaast kan ondersteuning van de hoef met bijvoorbeeld hoofpads (memoryfoam) in een acuut stadium veel verbetering geven. Natuurlijk moet ook de primaire oorzaak behandeld worden, denk hierbij aan een aangepast dieet voor paarden met EMS of het behandelen van PPID/Cushing met Prascend®.
Het paard/de pony mag pas weer gaan bewegen als hij/zij ook zonder pijnstillers weer helemaal goed en pijnvrij kan lopen. Aangepast hoefbeslag kan zeker in een chronisch stadium helpen om de pijn te verminderen en het herstel te bevorderen.
Zoals hierboven beschreven kunnen Equine Metabool Syndroom (EMS) en PPID (ofwel ziekte van Cushing) leiden tot hoefbevangenheid. Probeer verschijnselen van deze aandoeningen zo snel mogelijk te herkennen om hoefbevangenheid te voorkomen! Bij EMS kan gedacht worden aan o.a. een overmatige voedingstoestand en een dikke, harde nekband. Bij PPID zijn de verschijnselen niet altijd even duidelijk; deze ziekte komt voornamelijk voor bij oude paarden waarbij een lange en krullerige vacht, weinig bespiering en chronische infecties kunnen optreden. Om PPID te diagnosticeren kan er een bloedtest worden uitgevoerd.