Ziekte van Cushing

Ziekte van Cushing (hyperadrenocorticisme)
Bij de ziekte van Cushing, ofwel hyperadrenocorticisme, produceren de bijnieren te veel van het hormoon cortisol. Het teveel van dit hormoon, dat lijkt op het medicijn prednison en ook wel stresshormoon genoemd wordt, is de oorzaak van alle verschijnselen. Als de ziekte onbehandeld blijft kunnen uiteindelijk klachten ontstaan die niet meer te behandelen zijn en wordt de hond veel gevoeliger voor infecties die in het ergste geval tot sterfte kunnen leiden.

De ziekte komt in twee vormen voor: de hypofysevorm en de bijniervorm.

Hypofyseafhankelijke Cushing is de meest voorkomende vorm van de ziekte. Het wordt veroorzaakt door een langzaam groeiende tumor in de hypofyse, een kleine klier die onder de hersenen ligt. Deze tumor produceert grote hoeveelheden van het hormoon ACTH, dat weer zorgt voor een te hoge productie van cortisol door de bijnier.

In de andere vorm betreft het een bijnierafhankelijke Cushing, waarbij een tumor in een bijnier grote hoeveelheden cortisol produceren. Deze vorm komt in ongeveer 15% van de gevallen voor.

Symptomen
Symptomen die bij deze aandoening passen zijn onder andere een slechte en dunne vacht, meer drinken en plassen en veel willen eten. Sommige honden worden duidelijk minder bespierd en kunnen een hangbuik ontwikkelen. Ook zijn ze vaak hijgerig en sneller moe. Niet alle honden hebben alle verschijnselen even uitgesproken. De ziekte van Cushing komt vooral voor bij honden van middelbare of oudere leeftijd.

Diagnose
De diagnose wordt gesteld door het meten van de hoeveelheid cortisol in de urine. Omdat cortisol ook in de urine wordt uitgescheiden als de hond gestresst is, mag de test alleen uitgevoerd worden op de urine van een ontspannen hond. De urine moet daarom thuis opgevangen worden gedurende drie opeenvolgende dagen, waarbij na het opvangen van het tweede monster drie maal tabletten gegeven moeten worden. De urinemonsters worden in het laboratorium onderzocht op de zogenaamde cortisol-creatine ratio. Vaak is nog aanvullend bloedonderzoek nodig. Echografisch onderzoek van de buik en/of een CT-scan van de hypofyse kan meer uitsluitsel geven over de vorm van Cushing.

Behandeling
In het geval van de bijniertumor kan in een aantal gevallen deze bijnier chirurgisch worden verwijderd. De tweede bijnier is meestal nog gezond en neemt alle normale functies van de verwijderde bijnier over, waardoor na operatie geen medicatie meer nodig is. Bij een klein percentage van de honden kan de tumor uitzaaien en moet voor een andere behandeling gekozen worden.

Bij de hypofysevorm is er bijna altijd sprake van een goedaardige tumor in de hypofyse die slechts langzaam groeit. Het chirurgisch verwijderen van de hypofyse, een hypofysectomie, geeft op de lange termijn de beste resultaten. Het is echter een kostbare, invasieve en specialistische operatie.

Medicamenteuze behandeling
Als bovenstaande opties niet mogelijk zijn kan worden gekozen voor een behandeling met medicijnen. De meeste patiënten reageren hier goed op. Vetoryl® is het enige geregistreerde diergeneesmiddel voor de behandeling van de ziekte van Cushing bij de hond. Het actieve bestanddeel in Vetoryl® heet trilostane. Trilostane blokkeert de synthese van cortisol door het enzym te remmen dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van cortisol. Het medicijn doodt de tumorcellen niet en moet daarom levenslang gegeven worden.

De dosering dient per patiënt ingesteld te worden. Als de hond te weinig krijgt blijven de klachten aanwezig, bij een te hoge dosering kan hij/zij ernstig ziek worden en zelfs overlijden. Om de juiste dosering te vinden is het nodig om uw hond tijdens de behandeling met enige regelmaar te testen. In het begin wordt dit vaak eens per 3-4 weken gedaan. Deze test dient 2-3 uur na het geven van de medicatie plaats te vinden. Bij het onderzoek (ACTH-stimulatie test) krijgt uw hond een injectie en wordt er tweemaal bloed afgenomen.

Vetoryl® wordt door de meeste honden goed verdragen. Als uw hond ziekteverschijnselen vertoont tijdens de behandeling met Vetoryl®, stopt u dan direct met de behandeling en neem zo snel mogelijk contact op met uw dierenarts. Bij het vergeten van het geven van de medicatie mag in GEEN geval de volgende dag een dubbele dosering gegeven worden!

De symptomen van de ziekte van Cushing, zoals lusteloosheid, overmatig drinken en eten, en veel plassen, verbeteren meestal binnen twee weken na de start van de behandeling. Bij huidveranderingen zoals haarverlies duurt het langer voordat er zichtbaar verbetering is (tot enkele maanden voor vernieuwde haargroei).