Oorproblemen
Bloedoor
Een othematoom (ook wel ‘bloedoor’ genoemd) is een bloeduitstorting tussen de lagen waaruit de oorschelp is opgebouwd. De oorschelp bestaat uit drie lagen: de binnenzijde en de buitenzijde van de oorschelp bestaat uit huid en hiertussen zit een dun flapje kraakbeen. Tussen huid en kraakbeen lopen bloedvaten. Mogelijke oorzaken van een othematoom zijn het schuren of krabben aan het oor of het krachtig schudden van de kop. Hierdoor kan een bloedvaatje knappen met als gevolg het ontstaan van een bloedoor. Soms is de oorzaak echter onduidelijk.
Symptomen
Het othematoom herken je aan de fluctuerende (sponsachtige) massa tussen de lagen van de oorschelp. Dit kan groot zijn, maar soms ook een klein, zacht bultje. De oorschelp is daarbij zwaar en staande oren hangen dan ook door het gewicht af. Een othematoom kan pijnlijk zijn en hindert het dier, enerzijds door het gewicht, anderzijds door de veranderde stand van de oorschelp.
Bij de kat kan de oorschelp ook gevuld raken met pus in plaats van met bloed. Door dit abces is het oor warm en pijnlijk. De oorzaak daarvan is vaak perforerend trauma ten gevolge van vechtpartijen met andere katten.
Behandeling
Een aantal keren kan de bloeduitstorting worden gepuncteerd (leeggezogen). Bij de meeste dieren kan deze behandeling zonder narcose worden gedaan of met lokale verdoving. Echter is de bloeduitstorting vaak binnen enkele uren of dagen weer terug.
Een operatieve ingreep verdient dan de voorkeur. De operatie zal doorgaans niet eerder dan een week na het ontstaan van de bloeduitstorting worden uitgevoerd. Dan is het bloed gestold en de bloeding gestopt.
De operatie is er op gericht de verschillende delen van de oorschelp weer tegen elkaar te hechten. De ingreep wordt onder volledige narcose uitgevoerd en hierbij wordt een S-vormige snede gemaakt aan de binnenzijde van de oorschelp. Bloedstolsels, bloed en littekenweefsel worden verwijderd. Vervolgens worden de huidlagen weer op elkaar gehecht, de knoopjes van de hechtingen komen aan de buitenkant van de oorschelp te liggen. Het dier krijgt gedurende enkele dagen een kopverband en een kap om tot de hechtingen na 10-14 dagen verwijderd mogen worden.
Belangrijk is ook de oorzaak van het bloedoor aan te pakken: als er sprake is van oorontsteking dient deze behandeld te worden.
Zonder behandeling zal het oor verschrompelen tot een zogenaamd ‘bloemkooloor’. Littekenweefsel gaat zich samentrekken en daarbij verfrommelt de oorschelp. Als zich dit eenmaal heeft voltrokken is er niets meer aan te doen.
Oorontsteking
Oorontsteking (otitis externa) is een van de meest voorkomende kwalen bij de hond en in mindere mate bij de kat. We maken een onderscheid tussen acute klachten (sinds enkele uren tot een week) en chronische oorontsteking (klachten sinds enkele weken tot enkele jaren). Wanneer we het over oorontsteking hebben gaat het voornamelijk over een ontsteking van de uitwendige gehoorgang, eventueel met de oorschelp erbij. Enkele rassen zijn extra gevoelig voor oorontstekingen, zoals de Cocker Spaniël, de Duitse Herder en de Retriever. Ook honden met “hangoren” hebben vaak last van een oorontsteking.
Oorzaken
- Bacteriën: Dit is een veel voorkomende oorzaak van oorontsteking. Plotselinge groei van bacteriën die normaal gesproken op de huid voorkomen kunnen pus en roodheid veroorzaken. Waarom deze bacteriën plotseling gaan groeien is niet bekend. Veel ernstiger en moeilijker te behandelen is de oorontsteking door bacteriën die we normaal niet zien in de gehoorgang, de zogenaamde pathogene bacteriën.
- Gisten: Gisten zijn eencellige schimmels die nog wel eens hardnekkig kunnen zijn. Vaak geven ze secundaire klachten bij bijv. een bacteriële overgroei.
- Vreemde voorwerpen: Voorwerpen die niet in het oor thuis horen kunnen acute oorproblemen veroorzaken. In de zomer is de grasaar nogal eens de oorzaak.
- Huidproblemen: Huidproblemen, zoals allergieën, zijn een onderschatte oorzaak van met name chronische oorklachten. De uitwendige gehoorgang is bekleed met een voortzetting van de huid, alleen is het milieu in het oor nog gunstiger voor bacteriën en gisten (warmer, vochtiger, meer huidvetten) waardoor huidproblemen zich soms sneller uitbreiden in het oor.
- Oormijt: Oormijt is een zeer besmettelijke parasiet. We zien deze mijt met name bij jonge puppy’s en kittens.
- Tumor/poliep: Een enkele keer worden er tumoren of poliepen in de gehoorgang aangetroffen. Poliepen groeien vaak vanuit het middenoor.
- Onjuiste behandeling met zalf: Vooral bij chronische oorontsteking is dit helaas een veel voorkomende oorzaak. Veel gemaakte fouten zijn: te korte behandeling met antibioticazalf, te vroeg stoppen met zalven (wanneer klachten afnemen hoeft de infectie nog niet over te zijn) en teveel verschillende zalven proberen zonder gericht bacteriologisch onderzoek. Deze fouten hebben tot gevolg dat er nogal wat resistente bacteriën ontstaan. Deze zijn dan extra lastig te bestrijden.
Symptomen
Symptomen van oorontsteking kunnen zeer variëren, afhankelijk van de oorzaak en de duur van de klachten.
De meest voorkomende verschijnselen zijn:
- Schudden met de kop;
- Krabben aan het oor;
- Kop schuin houden;
- Met de kop over de grond schuren;
- Piepen bij aanraking (pijn!);
- Penetrante geur uit de oren;
- Verdikking van de gehoorgang;
- Doofheid/slechthorendheid;
- Veel oorsmeer (cerumen) of pus aan de binnenkant van de oorschelp.
Diagnose
Juiste en zorgvuldige diagnostiek is belangrijk voor een succesvolle behandeling. Er staan ons hiervoor een aantal hulpmiddelen ter beschikking:
- Onderzoek: Een goede anamnese (vraaggesprek met de eigenaar), een zorgvuldig onderzoek van het dier en een ooronderzoek met inspectie van de gehoorgang met een kijker (otoscoop).
- Bacteriologisch onderzoek: Dit is een zeer belangrijk hulpmiddel. Door een bacteriologisch onderzoek weten we welke bacteriën bij de oorontsteking zijn betrokken. Nog belangrijker is dat we ook weten voor welke antibiotica de bacterie gevoelig is.
- Microscopisch onderzoek: Microscopisch onderzoek van oorsmeer kan informatie geven over de aanwezigheid van gisten, bacteriën en mijten.
- Huidonderzoek: bij het vermoeden van een huidprobleem als achterliggende oorzaak kan de diagnostiek zich richten op de huid.
Behandeling
De behandeling is afhankelijk van de oorzaak, een juiste diagnostiek vooraf is dus belangrijk.
- Zalven: In veel verschillende vormen, ter bestrijding van de roodheid, bacteriën, gisten en mijten. De therapietrouwheid is belangrijk voor het slagen van de behandeling.
- Cleaners: Gebruikt om grote hoeveelheid oorsmeer te verwijderen, voorafgaand aan zalven om de zalf daar te laten werken waar het hoort. Tevens in te zetten als onderhoudsmiddel.
- Spoelen: Bij grote hoeveelheid oorsmeer en/of pus kan oor spoelen erg nuttig zijn om de zalf daar te laten werken waar het hoort. Tevens kan hierna de gehoorgang beter beoordeeld worden. Bij hele hardnekkige infecties kan het spoelen in de loop van de behandeling vaker nodig zijn. Soms is hiervoor sedatie nodig.
- Spot-on: Pipet in de nek ter bestrijding van parasieten (vlooien, mijten).
- Pijnstillers: Ter bestrijding van de pijn.
- Behandeling van onderliggende oorzaken zoals een allergische achtergrond.
Complicaties
In de meeste gevallen is er alleen sprake van een ontsteking van de gehoorgang. Af en toe zien we echter ook middenoorontstekingen. Daarbij wordt het evenwichtsorgaan aangetast. Dat is een stuk ernstiger en één van de symptomen daarbij is dat de kop scheef wordt gehouden.
Door al dat vele schudden en krabben ontstaat een enkele keer een othematoom (bloedoor). Dit is een zwelling van de oorschelp door een onderhuidse bloeduitstorting. De oorschelp bestaat uit twee huidlagen en een kraakbeenplaat ertussen, waar ook de zenuwen en bloedvaten lopen. Knapt zo’n bloedvat dan stroomt de ruimte tussen beide huidlagen vol met bloed, wat aanvoelt als een sponsachtige dikte. Zoiets moet door de dierenarts behandeld worden.
Soms ontstaat een chronische oorontsteking, welke veel moeilijker zijn te behandelen. Ernstige chronische gevallen kunnen chirurgisch worden behandeld, waarbij men in enkele gevallen zelfs zal overgaan tot het gedeeltelijk of volledig verwijderen van de gehoorgang.
