Huidschimmel

Huidschimmel

Infecties met huidschimmels (dermatophytose) zien we regelmatig bij de kat en hond. De klachten variëren sterk, de een wordt helemaal kaal, de ander heeft slechts enkele korstjes. Ook andere dieren (cavia’s, konijnen, koeien en paarden) kunnen deze klachten hebben. Tevens is het mogelijk dat de mens door zijn huisdier besmet wordt.

Oorzaak
De verwekkers zijn schimmels of gisten die zich hebben gespecialiseerd in het leven op de huid. Het gaat dus om een ander soort schimmel dan u op oud hout, kaas, brood en dergelijke aantreft. Er zijn een aantal van deze ziekteverwekkers bekend. Bij de hond en de kat gaat het meestal om microsporie, een infectie met de schimmels Microsporum Gypseum of Microsporum Canis. Bij andere diersoorten gaat het vaak om trichophytie, veroorzaakt door trichophytensoorten.

Deze huidschimmels leven van keratine, een stof die voorkomt in huid en haren. Ze planten zich voort door sporen. Dat zijn microscopisch kleine zaadjes die zeer lang, ook in extreme omstandigheden, kunnen overleven. Dit laatste maakt de behandeling moeilijk en vaak langdurig. De schimmel op het dier laat zich wel aanpakken, maar de sporen in de omgeving kunnen jarenlang voor problemen zorgen. De weerstandsopbouw van dieren tegen schimmels is niet erg groot.

Symptomen
Dieren met een schimmelinfectie hebben huidklachten. Dit uit zich meestal als korstjes, pukkeltjes, schilfers en soms kale plekken. Ook kunnen er ringvormige laesies ontstaan. Voorkeurplaatsen zijn de kop, oren en nagels, maar het kan zich uitbreiden over het hele lichaam. De dieren hebben weinig tot matige jeuk.

Schimmelinfecties zijn besmettelijk, dus als u meerdere dieren in huis heeft is de kans dat zij ook klachten hebben of krijgen groot. Ook de mens kan besmet raken. Bij ons ontwikkelt zich dan een zogenaamde ringworm. Deze begint als een klein rood bultje en verandert in een steeds groter wordende rode ring, met binnen en buiten de ring schijnbaar normale huid. Vooral kinderen en volwassenen met een verminderde weerstand zijn vaak de dupe.

Diagnose
Op grond van de verschijnselen kan nooit met zekerheid worden gezegd dat een dier schimmel heeft, nader onderzoek is dus nodig. Dit onderzoek kan bestaan uit het beschijnen van de aangetaste huid met UV-licht (black-light, ook wel Woodse lamp genoemd), het maken van huidafkrabsels voor microscopisch onderzoek en/of het inzetten van een schimmelkweek.

De methode met UV-licht is simpel en snel, maar niet 100% betrouwbaar. Sommige soorten schimmel lichten groen op als ze bestraald worden door UV-licht, maar ook huidschilfers, ontstekingsproducten en enkele zalven kunnen een positieve uitslag geven. Het maken van huidafkrabsels kost iets meer tijd maar is betrouwbaarder. Toch is het mogelijk dat men net een paar haren treft die niet aangetast zijn, terwijl het dier toch besmet is. Daarom dienen er meerdere afkrabsels genomen te worden van verschillende plekken op het lichaam. De kweek is de meest betrouwbare methode, maar ook de kostbaarste. Helaas duurt het vaak drie weken voor de uitslag bekend is. Dit komt doordat schimmels langzaam groeien.

Behandeling
De behandeling bestaat uit een combinatie van een zalf, shampoo en/of tabletten. De tabletten bevatten een stof die via het lichaam in de haren wordt ingebouwd en giftig is voor schimmels, de zalf en shampoo bevatten een ander schimmeldodend middel. De pillen kunnen het beste met vet eten worden ingegeven, dit bevordert de opname vanuit de darm. Met de shampoo wordt het dier om de 4 dagen gewassen. Soms is het nodig het dier eerst te scheren alvorens met wassen begonnen kan worden. De behandeling duurt minimaal 4 weken, maar vaak langer. Dit komt doordat de medicijnen eerst in het haar moeten worden ingebouwd voordat de schimmel afsterft. Aangezien haren traag groeien, duurt het lang voor de schimmel verdwenen is.

Het is van belang dat alle dieren in de omgeving behandeld worden. Hiernaast moet ook de omgeving zelf goed schoon worden gemaakt. Vooral als de besmetting al langer bestaat of als er veel dieren tegelijk aangetast zijn kunnen er veel sporen in de omgeving zitten. Als deze niet goed vernietigd worden kunnen de problemen steeds weer terugkeren. Meestal is het voldoende om de omgeving goed huishoudelijk schoon te maken (stofzuigen, dweilen, dekens in de was etc.). Huishoudelijk schoonmaken is altijd en bij elke besmetting erg effectief. Tevens kan een antischimmelmiddel ingezet worden.

Preventie
Schimmel is een besmettelijke ziekte. De beste manier om een besmetting te voorkomen is ieder contact met andere dieren te vermijden, wat natuurlijk niet uitvoerbaar is. Plaatsen waar veel dieren bij elkaar zitten, zoals tentoonstellingen, cattery’s en asiels vormen een extra groot risico. Dus is het verstandig om op die plaatsen direct contact tussen de dieren onderling, maar ook dat tussen hun eigenaren te beperken. Dit kan bijvoorbeeld door de dieren niet samen in een kooi te zetten, geen kammen en borstels te wisselen en de dieren niet door iedereen te laten aanhalen. Verder is een goede vachtverzorging van belang; een gezonde goed verzorgde huid is niet zo vatbaar voor schimmels als een huid vol korstjes en wondjes. Ook dient de vacht klitvrij gehouden te worden.