Diarree
Aandoeningen van het maagdarmkanaal, zoals braken en diarree, zijn veel voorkomende klachten bij honden en katten. Een hond of kat heeft normaal 1 of 2 keer per dag goedgevormde, stevige ontlasting. Als de ontlasting dun of brijig is in plaats van goed gevormd spreekt men van diarree. Vaak is de frequentie van ontlasten verhoogd. De meest vormen van acute diarree zijn onschuldig en duren heel kort: van een dag tot slechts een paar dagen. Er kan ook sprake zijn van chronische diarree.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen dunne darm diarree en dikke darm diarree. Bij dikke darm diarree is de frequentie van ontlasten sterk toegenomen en is er vaak sprake van persen en verhoogde aandrang. Per keer worden meestal kleine hoeveelheden ontlasting geproduceerd, soms met slijm en bloed. Bij dunne darm diarree wordt er doorgaans minder vaak ontlast en per keer grote hoeveelheden zonder dat het dier erg perst.
Het spijsverteringskanaal
Huisdieren hebben, net als andere levende wezens, voeding nodig als ‘brandstof’ om in leven te blijven. Voordat voedsel door het lichaam kan worden opgenomen, moet het eerst tot kleine deeltjes (voedingsstoffen) worden afgebroken. Dit proces, de spijsvertering, vindt plaats in het maagdarmkanaal en de bijbehorende organen. Het begint in de maag en gaat door in de dunne darm, waar de voedingsstoffen in het bloed worden opgenomen. De lever en alvleesklier (pancreas) produceren stoffen die de vertering mogelijk maken. In de dikke darm vindt weinig vertering meer plaats, behalve van voedingsvezel. Hier wordt voornamelijk water vanuit het darmkanaal opnieuw opgenomen in het lichaam, waardoor de darminhoud als het ware indikt. Dit is belangrijk voor het krijgen van een stevige ontlasting en het houdt daarnaast het watervolume van het lichaam op peil.
Oorzaken
De meest voorkomende oorzaken van acute diarree zijn:
- Verandering van voer of een niet goed verteerbaar voer;
- Eten van ‘rommel’ (tafelresten, snoepgoed, planten, bepaalde medicijnen, etc.);
- Stress, bijvoorbeeld wanneer een dier verhuist;
- Virussen, zoals coronavirus en parvovirus;
- Parasieten, zoals wormen en Giardia;
- Voedselovergevoeligheid.
Voeding
De meest voorkomende oorzaak is een verandering van voer en/of het eten van allerlei ’tussendoortjes’. Het is van belang dat het dier een kwalitatief goed voer eet. Goedkoop voer veroorzaakt vaker diarree dan wat duurdere hoogwaardige voeding. Voor sommige honden en katten maakt de kwaliteit van het voer kennelijk niets uit: op elk voer ‘doen’ ze het goed, maar de meeste dieren hebben dan toch wel af en toe last van diarree en/of winderigheid. Ook het abrupt wisselen van verschillende voeren kan braken en/of diarree tot gevolg hebben. Het is daarom verstandig om een verandering van voer altijd geleidelijk door te voeren.
Virussen
Een tweede, veel voorkomende oorzaak van diarree vormt de virale enteritis. Dit blijft meestal niet beperkt tot één hond of kat, vaak is het zo besmettelijk dat dieren elkaar aansteken. Doorgaans is er bij deze vorm van diarree koorts. Daardoor zijn de dieren slomer en de diarree gaat ook vaak gepaard met overgeven. In ernstige vallen ziet men ook bloed in het braaksel en/of in de diarree.
Er zijn een aantal virussen die diarree kunnen veroorzaken. De meest voorkomende is het coronavirus. Dit geeft meestal vrij milde klachten die bestaan uit braken en diarree, meestal zonder bloedbijmenging. Het gevreesde parvovirus, waar volwassen honden maar vooral puppy’s en kittens aan dood kunnen gaan, wordt steeds meer uitgebannen door het goed vaccineren van de honden en katten in Nederland. Een goede hygiëne is het allerbelangrijkst om besmetting te voorkomen.
Parasieten
Wormen, zoals spoelwormen en lintwormen, kunnen ook diarree veroorzaken. Daarnaast kunnen deze wormen ook besmettelijk zijn voor mensen, waarbij er met name voor hele jonge kinderen en zwangere vrouwen een toegenomen risico bestaat. Daarom is het van belang om uw hond of kat meerdere keren per jaar te ontwormen. Puppy’s en kittens kunnen al in de baarmoeder en later via de moedermelk besmet raken met wormen, zij moeten daarom vaker ontwormd worden dan volwassen dieren. Over het algemeen hebben volwassen honden, afgezien van diarree, zelf weinig last van een worminfectie. Zij vormen echter wel een besmettingsbron voor andere dieren en, belangrijker, voor uzelf.
Een oorzaak die steeds vaker gezien/getest wordt is diarree ten gevolge van Giardia. Giardia is een flagellaat, dit is een eencellige parasiet. Jonge dieren en dieren met een verminderde weerstand, bijvoorbeeld als gevolg van ziekte, lopen eerder diarree door Giardia op dan gezonde volwassen honden en katten. Diarree als gevolg van Giardia is vaak brijig en er kan slijm of bloed bij zitten, het verloop kan erg wisselend zijn De diagnose van zowel wormen als Giardia is gemakkelijk te stellen door middel van ontlastingsonderzoek.
Voedselovergevoeligheid
Honden en katten kunnen allergisch zijn voor voedselbestanddelen. In het maag- en darmslijmvlies komen dan teveel witte bloedcellen en hierdoor wordt de darmwerking slecht. De dieren gaan overgeven en/of hebben diarree. De diagnose is te stellen door het geven van een speciaal bereid voer. Dit is gebaseerd op het geven van een eiwitbron die het dier nog niet eerder gehad heeft, bijvoorbeeld gehydrolyseerde eiwitten. Deze voeding moet gedurende 6 tot 8 weken gegeven worden, indien de klachten weg zijn en weer terug komen na provocatie met het oude dieet, dan is de diagnose voedselovergevoeligheid vastgesteld.
Behandeling van acute diarree
Samengevat is de behandeling van diarree als volgt: licht verteerbare voeding, frequente kleine maaltijden, voldoende vocht en natuurlijk de oorzaak bestrijden.
De meest vormen van diarree zijn onschuldig en duren slechts enkele dagen. Door een licht verteerbaar voer in kleine hoeveelheden te geven kan het maagdarmkanaal tot rust komen. Soms wordt daarbij medicatie gegeven dat een beschermlaag over de maag en darmen legt. Braakt het dier dan kan antibraakmedicatie worden verstrekt. Tevens is het van belang dat het dier vocht binnen krijgt. Indien de diarree ernstig is en/of lang duurt, kan het dier uitgedroogd raken. In die gevallen kan een intraveneus infuus aangelegd worden. Zeker bij pups en kittens moet in ieder geval niet te lang gewacht worden met de dierenarts te consulteren. Ze raken snel uitgedroogd en kunnen dan sterven.
Verder zal het duidelijk zijn dat de primaire oorzaak moet worden bestreden. Wordt de diarree veroorzaakt door parasieten zoals wormen of Giardia, dan zijn hiervoor medicijnen beschikbaar. Antibiotica helpen niet tegen virussen, maar een enkele keer kunnen bacteriën wel de (secundaire) oorzaak zijn van de diarree. In geval van een voedselovergevoeligheid kan een speciaal dieet de klachten doen verdwijnen. Als uw huisdier regelmatig diarree heeft kan er meer aan de hand zijn en is het raadzaam naar de dierenarts te gaan.
Chronische diarree
Ook voor chronische diarree zijn diverse oorzaken, zoals:
- Chronische dunnedarmontsteking
- Colitis
Chronische dunnedarmontsteking
Een chronische dunnedarmontsteking is een veel voorkomende oorzaak van braken en diarree bij honden en katten. De dieren hebben last van een ernstige ontsteking van de darm, waardoor de vertering en opname van voedingsstoffen aanzienlijk verminderen. Dit leidt tot gewichtsverlies en een slechte conditie. De diagnose kan lastig te stellen zijn, vaak is endoscopisch onderzoek van het maagdarmkanaal noodzakelijk om zekerheid te krijgen.
De behandeling bestaat voornamelijk uit een speciaal dieet en eventueel het geven van ontstekingsremmende medicijnen. De dierenarts zal meestal een licht verteerbaar, hypoallergeen dieet voorschrijven. Deze diëten bevatten geselecteerde koolhydraten en dierlijke eiwitbronnen, waardoor de kans op een allergische reactie aanzienlijk verkleind wordt. Door de zorgvuldig geselecteerde, hoogwaardige bestanddelen bevorderen deze diëten het herstel van beschadigde weefsels en normale lichaamsfuncties, zodat de klachten van uw huisdier meestal snel zullen verminderen.
Colitis
Colitis is een ontsteking van de dikke darm (het colon) en wordt gekarakteriseerd door het veelvuldig produceren van kleine beetjes dunne ontlasting, soms gepaard met bloed en/of slijm. Vaak heeft het dier pijn of gaat de ontlasting moeilijker (persen). Colitis kan vele oorzaken hebben, zoals parasieten, infecties en voedingsallergie of intolerantie.
De klachten zijn zeer wisselend. Sommige dieren hebben slechts geringe problemen, terwijl andere ernstig ziek kunnen zijn. Ook is colitis bij een aantal dieren een steeds weer terugkerend probleem. Dieetbehandeling en ontstekingsremmende medicijnen kunnen helpen de ontstekingen te verminderen en herhaling te voorkomen. Ontstekingsremmende medicijnen zijn vaak nodig, zeker in het begin van de aandoening om de ontsteking zoveel mogelijk te beperken en de klachten te verminderen. Bij bepaalde vormen van colitis kan het geven van een speciale dieetvoeding de benodigde hoeveelheid ontstekingsremmende medicijnen op de lange termijn verminderen. Het spastisch colon (Irritable Bowel Syndrome; IBS) bijvoorbeeld, een darmstoornis die vaak voorkomt bij drukke, nerveuze honden, reageert vaak goed op een verhoogde hoeveelheid vezels in de voeding.
Let op bij dieetmaatregelen
Het geven van het juiste dieet is de basis van de behandeling van vele spijsverteringsstoornissen. Als uw hond of kat een dieet volgt, moet iedereen die wel eens met het dier in contact komt, weten dat het dier alléén het aanbevolen dieet mag krijgen, dus geen extraatjes of tussendoortjes. Zorg er daarom voor dat het dier zijn dieet niet buitenshuis kan aanvullen, bijvoorbeeld uit vuilniszakken. Diëten zijn complete, uitgebalanceerde voedingen, die levenslang gegeven kunnen worden. De totale dagelijkse hoeveelheid kan verdeeld worden over meerdere porties per dag. Zorg dat er altijd schoon, vers drinkwater voor uw huisdier klaarstaat.